Tüm ebeveynler çocuklarının başarılı ve yaşamlarını endişe etmeden sürdürebilecek bireyler olmalarını ister. Çocukların doğuştan gelen özelliklerinin yanı sıra, ilerleyen yaşlarda davranış, öğrenme becerileri, algıları ve karakterleri üzerinde ebeveynlerin büyük etkisi olduğu asla inkâr edilemez. Bu sebeple, bilinçli ebeveynler çocuklarında görmek istedikleri başarı için yapılabilecek her şeyi yapmaya oldukça isteklidirler.
Başarılı çocuklar yetiştirmek konusunda çeşitli teoriler var. Bu teorilerin etkili olduğunu düşünen ve bunların uygulanmasını tavsiye eden sayısız araştırmacı, psikolog ve danışman mevcut. Aşağıda sizin için derlediğimiz 10 ipucu, farklı yaşlarda olan çocukların davranışlarına yönelik çeşitli araştırmalara dayanmaktadır. Başarılı çocuklar yetiştirmek için bu önerileri kılavuz edinebilirsiniz.
Başarılı Çocuk Yetiştirme Önerileri
✔ Çocuklarınızdan ev işlerine yardım etmelerini isteyin!
Yapılan araştırmalarda, erken yaştan itibaren ev işlerine yardım eden çocuklarda, sorumluluk duygusu, başarı isteği ve güven duygusunun diğerlerine oranla daha iyi geliştiği görülmüştür. Öte yandan araştırmacılar, çocuklara sürekli ödül karşılığında görevler verilmesi ve bu şekilde şartlandırılmalarının önlenmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Zira, araştırma bulguları bu tür ödüllerin çocuklarda bir süre sonra sorumluluk motivasyonunu azalttığını gösteriyor.
✔ Sorunlarla baş etme becerileri kazanmalarına yardımcı olun
Tüm istekleri anında karşılanan ve istediklerini çabasız elde eden çocuklar okulda, arkadaş ortamında hatta yetişkinlik dönemlerinde karşılaştıkları zorluklarla mücadele etmeyi zor bulabilirler.
Bunu önlemek için sorunlarla başa çıkma yöntemleri öğretin (öfkelerini kontrol etme, çabalama, sabretme vb.) Çocukken zorluklarla başa çıkmayı öğrenenler yetişkinlikte daha önemli problemlerin üstesinden gelebilecek kadar güçlü olabilir.
✔ Çocuğunuza başarısızlıktan korkmaması gerektiğini öğretin
Başarılı çocuk yetiştirmek isteyen ebeveyn, başarısızlığın da başarının büyük bir parçası olduğunu, başarısızlıktan korkmaması gerektiğini ve bunun asla utanç duyulacak bir durum olmadığını çocuğuna öğretmelidir.
Çoğu ebeveyn çocuğunun başarısız olmasına tahammül edemez ve başarı konusunda dayatmacı olur. Ancak, başarısızlık ve hatalar çocukların güçlü bir karakter geliştirmelerine ve bağımsız hareket edebilmeyi öğrenmelerine yardımcı olur. Hatta bu konuda yapılan araştırmalar, başarısızlıkların başarılardan çok daha fazla şey öğrenmeyi sağladığını göstermektedir.
✔ Başarılı çocuklar yetiştirmek için sosyal zekanın önemini hatırlayın
Günümüz dünyasında, yüksek sosyal zekâ, başarılı olmanın en önemli kısmını oluşturmaktadır. 700 çocuk üzerinde yapılan 20 yıllık kapsamlı bir araştırmada, iyi gelişmiş sosyal becerilere sahip çocukların eğitim hayatlarında başarılı oldukları ve daha rahat iş hayatına atılabildikleri gözlenmiştir. Çocukların sosyal becerilerinin gelişmesi için onlara arkadaşlık ilişkilerinden, empati kurmaktan, dayanışmadan bahsederek bu kavramların önemini öğretin.
✔ Çocuklarınızla iyi iletişim kurun
Çocuklarınızla doğru ve etkili bir iletişim kurmak, onların daha mutlu ve başarılı olmaları için çok önemlidir. Bunu yapmanın en güçlü yolu ise konuştuğunuzda tüm dikkatinizi çocuğunuza vermektir. Yani, elektronik cihazlar ve dikkat dağıtıcı her ne varsa bir kenara koymanız ve çocuğunuzun söyleyeceklerine odaklanmanız gerekiyor.
Çocuklarınızla bir yetişkin gibi konuşun, deneyimlerini dinleyin ve günün önemli anlarını birbirinizle paylaşmaya çalışın. Bu süre zarfında disiplin sorunlarıyla uğraşmaktan veya çocuklarınızı azarlamaktan kaçının. Böylece çocuklarınız, hoş bir atmosferde ve rahatlıkla sizinle konuşabileceklerini bilirler.
✔ Güçlü ve dayanıklı olmalarına yardımcı olun
Çocukları zorlu faaliyetlerde bulunmaya teşvik etmek çabuk pes etmemeyi, hemen vazgeçmemeyi öğretecek, dolayısıyla ilerleyen yaşlar için büyük başarılara hazırlayacaktır. Azim ve kararlılık çok küçük yaşlardan itibaren çocuklara öğretilmesi gerekenler arasındadır. “savaşma ruhu” olmayan çocuklar, yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde bu özelliklerini geliştirme konusunda çok zorlanırlar.
Öte yandan, çocuğunuzun kendi kendine yapabileceğine emin olduğunuz görevlerde yardım istemesine izin vermeyin ve tek başına yapması için teşvik edin. Bugün yardımcı olmamanız hoşuna gitmeyebilir, ancak gelecekte size teşekkür edecektir.
✔ Çocuğunuzun bağımsız bir varlık olduğunu unutmayın
Çocuklarınızın yaşamlarında her zaman doğru yolda olmalarına yardımcı olma arzunuz ağır bassa da, mutlaka dengeyi korumalı ve onların da bir birey olduklarını unutmamalısınız. Aşırı korumacı tutumlar çocukların gelişim süreçlerini olumsuz etkileyebilir ve kendileri için düşünebilmelerini ve sorunlarla baş etmelerini önleyebilir. Bu sebeple kendi kararlarını verebileceklerini hissetmelerini sağlayın.
✔ Çocuklarınıza duygularını yönetmeyi öğretin
Duygularını kontrol etmeyi bilen çocuklar çok daha iyi odaklanabilirler ki bu durum uzun vadeli başarı için oldukça önemli, ayrıca bu çocuklar zihinsel sağlıkla birlikte aynı zamanda daha iyi bir fiziksel sağlığa sahip olurlar. Çocuklara duygularını nasıl yönetebileceklerini öğretin. Yalnız, çocuğunuzun duygularından bahsetmesi konusunda ısrarcı olmayın. Bunun yerine, duygularını kabul etmeye odaklanın. Çocuklarınızın duygularını yönetmelerine yardımcı olmak için aşağıdaki gibi bir telkin konuşması deneyebilirsiniz:
- Duygular kötü değil, insan olmanın zenginliğinin bir parçası.
- Genelde nasıl hissedeceğimiz konusunda bir seçeneğimiz yok, ancak nasıl hareket etmemiz gerektiği konusunda bir seçim yapabiliriz.
- Duygular konusunda rahat olmak, onları daha iyi kontrol etmemizi sağlar.
- Tüm duygular kabul edilebilir, ancak tüm davranışlar değil. Davranışlara sınırlar koymak, duygulara sınır koymak zorunda olduğumuz anlamına gelmez.
✔ Çocuklarınız için makul sınırlar belirleyin
Makul sınırlar ve kurallar koyan ebeveynler, kendinden emin ve başarılı çocuklar yetiştirirler. Etkili ebeveyn, koyduğu kuralların mantığını çocuklarına açıklar, bu kuralların arkasındaki ilkeleri anlamalarını sağlar. Bunu yaparken de çocuklarıyla daha yakın ve anlayışlı bir ilişki kurar. Ebeveynlerin sürekli olarak çocuklarını kontrol etmeye çalışmaları pek sağlıklı bir yöntem değil, ancak çocukların potansiyellerini açığa çıkarmak için tutarlılık gösterebilecekleri makul sınırlamalar gerekmektedir.
✔ Sonuca değil, sürece odaklanın
Başarılı çocuklar yetiştirmek için sürekli başarıyı vurgulayan ebeveynler olmaktan kaçının. Başarı konusunda çok fazla baskıcı olanların çocuklarında psikolojik problemler, riskli davranışlar ve gerileme olma olasılığı yüksektir. Başarılı bir çocuk yetiştirmek için sonuç değil, süreç üzerinde yoğunlaşın. Çocuklarınızın çabalarını, davranış ve tutumlarını izleyin. Davranışları karşısında sergileyeceğiniz bilinçli ebeveynlik ile zamanla doğal olarak daha başarılı sonuçların ortaya çıktığına tanık olacaksınız.
✔ Çocuğunuza bağırmayın
Çocuğunuza bağırmak evinizi bir savaş ortamına çevirir; bir anda çocuğunuzun gözünde bir düşman olabilirsiniz. Böyle bir ortamda yetişen çocuk, güvensiz ve sürekli endişeli hissedebilir. Aşırı öfkeli ve kendinizi kaybetme eşiğindeyseniz hemen sakinleşmenin bir yolunu bulun; düşüncelerinizi toplamak ve duygu kontrolü için kendinize 10 dakika fırsat tanıyın. O an iş arkadaşlarınızın ya da patronunuzun yanınızda olduğunu düşünmek çocuğunuza karşı daha sakin ve sabırlı olmanıza yardımcı olabilir. Bu örnekten yola çıkarak, öfkeli olduğunuz anlarda neler yapabileceğiniz konusunda daha yaratıcı olabilirsiniz.
Unutmayın, çocukların başarılı olması büyük ölçüde ebeveynlerin tutum ve davranışlarıyla yakından ilişkilidir. Ebeveynlik asil bir görevdir, ancak kendinden emin ve başarılı çocuklar yetiştirmek büyük özveri ve sabır gerektirir.
Ayrıca okuyun: Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazandırılır?
