Hayal kırıklıkları yaşamaması için çocuğunun hayatının her alanına müdahale eden aşırı korumacı ebeveynlerin özgüven sahibi, yetenekli ve cesur çocuklar yetiştireceğini düşünmek pek gerçekçi bir yaklaşım olmaz. Çocuklarınıza zorluklarla yüzleşebilmeleri ve bunların üstesinden gelebilmeleri için gerekli “araçları” vermeniz, ilerleyen yaşlarda bağımsız ve özgüvenli yetişkinler olmalarına yardımcı olacaktır. Peki aşırı korumacı ebeveynlerin özellikleri ve bu özelliklerinin yaratabileceği etkiler nelerdir?
Aşırı Korumacı Ebeveyn Özellikleri
İşte, aşırı korumacı ebeveynlerde görülen ortak özelliklerden bazıları:
1. Aşırı Korumacı Ebeveynler ve “Güvenli Bölge” Saplantıları
Ebeveynler çocukları için güvenli bölgeler yaratmaya çalışarak iyi niyetli olsalar da aşırı korumacı ebeveynlik etkisi neredeyse her zaman tam tersi etki yaratır; uzun vadede mutlu ve sağlıklı bir yaşam sürmeleri neredeyse imkânsız hale gelir.
Çocukların dünyayı görmesi ve hayatı daha fazla deneyimlemesi, geleceklerini şekillendirebilmeleri açısından son derece önemlidir. Çocuğunuz arkadaş edinebilmeli, aktivitelere katılmalı, yaşamın gerçek anlamını deneyimlemek için kendi başına aşkı bulmalı, hatalar yapmalı ve hatalarının sorumluluğunu üstlenmeyi öğrenmelidir.
2. Çocuklarının Yerine Karar Verirler
Aşırı korumacı ebeveynler çocuklarının yerine kararlar alıp kendi kararlarını dayatarak, ilerleyen zamanlarda risk almaktan korkan ve temel yaşam becerilerine sahip olmayan çocuklar yetiştirirler.
Çocuğunuzun fikrini sormadığınız ve karar verme sorumluluğunu elinden aldığınız için belki de kendi sesini bulmayı öğrenemeyecek, önemli konularda hiçbir fikrini yüksek sesle söyleyemeyecek, düşük güven ve öz saygı eksikliği ile yaşamaya mahkûm biri olacaktır.
3. Çocuklarının Tüm Sorunlarını Kendileri Üstlenirler
Sürekli ebeveyn kalkanı altında yaşayan çocuklar hayatın zorluklarıyla yüzleşmeyi asla öğrenemezler. Zorluklar ortaya çıktığında, aşırı korumacı ebeveyn derhal durumu kontrol altına almak ister; bir gün çocuğunun yalnız kalacağı ve sorunlarını kendisinin çözmesi gerekeceği gerçeğinin bilincinde olmadan.
Zorluklarla asla mücadele etmek zorunda kalmayan çocuk, ilerleyen yıllarda sorunları çözme konusunda yetersiz kalır ve bu yönde gelişmesi gereken yetenekleri körelir. En nihayetinde, bu yönünden dolayı sürekli hırpalanmalara maruz kalır.
4. Dünyanın Zor Yanını Gizleme Eğilimindedirler
Çocuğunuzu hayatın zorlu gerçeklerinden tamamen izole ederseniz, duygusal olarak zayıf ve başarısızlıkla başa çıkamayacak bir yapıya sahip olabilir. Motivasyonu her zaman düşük olur, en ufak bir kırıcı söz bile depresif olmasına neden olabilir.
Oysaki, güçlü ve bağımsız bir çocuk hayal kırıklıklarıyla çok daha kolay başa çıkabilir. Duygusal olarak güçlü olmak, geleceği şekillendiren en önemli faktörlerdendir.
5. Çocuklarının Arkadaşlarını Bile Kendileri Seçmek İsterler
Çocuğunuzun arkadaşlarını tanımakla kendiniz seçmek arasında büyük bir fark var. Çocuğunun arkadaşını seçmek asla bir ebeveynin görevi değildir. Bir arkadaşının çocuğunuzu olumsuz etkilediğini hissetseniz bile, bu arkadaşından vazgeçmesini söylemek yerine, öncelikle onu daha iyi tanımaya çalışın.
Fikriniz değişmezse, çocuğunuzla konuşun ve dayatmacı olmadan, neden bu arkadaşından uzak durması gerektiğini anlatın. Herhangi bir sebep göstermeden bağları kesmeye zorlamak öfkeye ve uzak durması gereken kişiyle daha sıkı bir yakınlık kurmasına neden olabilir.
Kişiler arası sağlıklı ilişkilerin nasıl oluşturulacağını öğrenmek insanların kendi başlarına geliştirmeleri gereken bir beceridir.
6. Dinlemekten Ziyade Soru Sormayı Tercih Ederler
Evet, çocuğunuzun neler yaptığı konusunda temel bir fikre sahip olmalısınız. Sonuçta ilgili ebeveyn olmak bunu gerektirir. Ancak en ufak detayı bile öğrenmek konusunda aşırı ısrarcı olursanız, bu tutum çocuğunuzun size öfke duymasına ve ona güvenmediğinizi düşünmesine yol açabilir.
Sağlam bir güven üzerine inşa edilmiş bir ebeveyn çocuk ilişkisi doğru iletişimi beraberinde getirir. Böyle bir ilişki oluşturursanız çocuğunuz konuşmak ve duygularını paylaşmak için zaten size yaklaşacaktır.
7. Çocuklarının Gizliliğine Saygı Duymazlar
Gizlilik insani bir ihtiyaçtır, bir ayrıcalık değil. Ve her insan gibi çocuğunuzun da sizinle paylaşmak istemeyeceği bazı düşünceleri, hisleri ve özel anları olacaktır.
Yaşları ilerledikçe çocuklar kendi hayatları konusunda gizlilik talep etmeye başlarlar. Bu tamamen normal ve olgunlaşma sürecinin bir parçasıdır. Aşırı korumacı ebeveynler ise, genellikle bu sınırlara uymazlar ve çocuklarının gizlilik haklarını tanımazlar.
Sürekli çocuğunuzun ne yaptığını, nelerle uğraştığını öğrenmek için aşırı çaba ve zorlama içerisinde olmanız hiç sağlıklı bir durum yaratmayacaktır. Çocuğunuz için endişelenmeniz son derece normal, ancak sınırı aşmanız zararlı olabilir.
8. Başarısızlık Duygusunu Tatmalarına İzin Vermezler
Bu başlık sizi yanıltmasın, zira başarısızlığı kabul etmemeleri mükemmeliyetçi olduklarından değil, çocukları hayal kırıklığı yaşamasın, üzülmesin, incinmesin diyedir. Ancak, başarısızlık sancılı olsa da hepimizin yaşamımızın bir noktasında yüzleşmesi gereken bir konudur.
Çocuğunuzu başarısızlıktan korumak, ilerleyen yıllarda başarısızlık karşısında zayıf bir ruh haline sahip olmasına neden olur. Örneğin, çocuğunuzun yarın bir proje ödevi sunması gerekiyor. Bu durumda ona en büyük yardımınız, ödevi hatırlatıp uzaklaşmak olacaktır. Ödevini yapmamakta diretiyorsa, bırakın sonuçlarıyla kendi yüzleşsin. Bir dahaki sefere daha sorumlu olacağından emin olabilirsiniz. İnsan, binlerce hatadan ve hayal kırıklığından büyük deneyimler kazanır. Deneyim ise başarının mihenk taşıdır.
9. Çocuklarına Her Yerde Refakat Etmek İsterler
Çocuğunuz kendi başına bir şeyler yapmak istediğinde daima ona eşlik mi etmek istiyorsunuz? Çocuğunuzu aile üyeleri veya diğer güvenilir yetişkinlerle yalnız bırakmak sizi rahatsız mı hissettiriyor? Bu durum, aşırı korumacı bir ebeveyn olduğunuzun işareti olabilir.
Evet, tehlikeli bir dünyada yaşıyor olsak da aşırı tutumlar çocuğunuzu size bağımlı kılabilir, tek başına küçük bir sorunun bile üstesinden gelmesini zorlaştırabilir. Her zaman çocuğunuzun yanında olamayacağınızı düşünün ve başının çaresine bakabilmesi için gerekli özgüveni aşılayın.
Yukarıda bahsettiğimiz 9 özelliğin çoğuna sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, ebeveynlik mantığınızı yeniden değerlendirmenizin zamanı gelmiş olabilir. Elbette disiplin önemlidir, ancak çocuklarınızın sağlıklı büyümesi için yer açmalısınız.
Artık aşırı korumacı ebeveynlerin özellikleri konusunda fikir edindiğimize ve bu durumun çocuk gelişimini nasıl etkileyeceğini anladığımıza göre, ebeveynlik bakış açımızı tekrar gözden geçirmemizin zamanı gelmiştir. Kendimizi yetersiz gördüğümüz noktada ise bir uzmandan destek alıp önce kendimizi eğitmekten işe başlayabiliriz!
Ayrıca okuyun- Başarılı Çocuklar Yetiştirmek İçin 10 Bilimsel Öneri
